Chomsky vs Foucault

Ngày cuối tuần vô tình được Aeon gợi lại một video lịch sử rất đáng xem – một buổi tranh luận kinh điển giữa hai nhà tư tưởng Chomsky và Foucault trong năm 1971 ở Hà Lan – một trận đấu trí giữa Foucault đầy khiêu khích với Chomsky hàn lâm. Michel Foucalt là một triết gia Pháp, người phân tích mối liên hệ giữa quyền lực và tri thức cùng cách thức chúng được sử dụng làm phương tiện kiểm soát xã hội qua các thiết chế xã hội. Noam Chomsky lại đại diện nổi bật của trường phái triết học phân tích, cha đẻ của khoa học nhận thức đồng thời phát triển lý thuyết ngữ pháp tạo sinh (generative grammar), một đóng góp quan trọng cho lý thuyết ngôn ngữ – ông chống chiến tranh Việt Nam đồng thời quan tâm đến chủ nghĩa phi chính phủ (anarchism). Cả hai thảo luận về cấu trúc quyền lực đương đại trong bối cảnh cuộc chiến tranh Việt Nam đang ở giai đoạn cao trào của nó. Chomsky cổ súy cho một hệ thống “phân phối phi chính phủ” (anarcho-syndicalism) xuất phát từ công lý, thấu cảm và sự sáng tạo của con người trong khi Foucalt lại cho rằng đây là sản phẩm của một hệ thống tư sản (bourgeois system) cần bị thay thế. Nhiều câu hỏi triết học xưa cũ cũng như các sự kiện chính trị quan trọng cũng được bàn thảo. Foucault cho rằng không có khái niệm cố định, phi lịch sử liên quan đến bản chất con người. Chomsky tranh luận về khái niệm công lý được bắt nguồn từ bản chất con người và các lý lẽ (reason), trong khi Foucault từ chối một khái niệm đại đồng của công lý (universal basic)

Video: