EU và Covid-19
Tổng thống Pháp Macron chia sẻ với tờ FT góc nhìn “thú vị” của ông về đại dịch Covid-19 cùng những liên đới địa chính trị toàn cầu – một biến cố sống còn của nhân loại dẫn đến thay đổi hoàn toàn bản chất toàn cầu hóa cùng cấu trúc của tư bản toàn cầu. Mình đã tóm lược một số ý chính sau:
Covid-19 sẽ thay đổi hoàn toàn thế giới toàn cầu hóa mà chúng ta đã sống trong hơn 40 năm qua – nơi hầu như các đường biên giới đã mờ đi rất nhiều – thứ khiến cho luân chuyển tiền mặt và tích lũy kinh tế diễn ra nhanh hơn, xóa bỏ các chế độ toàn trị, làm sụp đổ bức tường Berlin (cách đây 30 năm), đưa hàng trăm triệu người thoát khỏi đói nghèo. Tuy nhiên, quá trình trên cũng kéo theo bất bình đẳng cao độ, căng thẳng đến mức dường như đã chạm đến cuối chu kỳ – dấu hiệu của nó là sự suy giảm niềm tin khái niệm “dân chủ”.
Khi được hỏi: “Liệu biến cố Covid-19 có làm lộ ra những điểm yếu của các nền dân chủ phương Tây và nêu bật lợi thế của chính quyền toàn trị Trung Quốc”, Marcon đã bác bỏ sự so sánh giữa hai thế giới: một bên thông tin chảy tự do, công dân có thể chỉ trích chính phủ và một bên thông tin bị che dấu và kiểm duyệt. Rõ ràng, đừng quá ngây thơ tin tưởng rằng họ xử lý biến cố tốt hơn hẳn thế giới, có nhiều điều chúng ta không thực sự hiểu rõ.” Marcon nhấn mạnh việc bảo vệ DNA của các nền dân chủ phương tây, không thể xóa bỏ tự do dựa trên nguyên cớ chống chọi bệnh dịch như cách nhiều quốc gia đã tiến hành (như Viktor Orban ở Hungary).
EU và đồng euro đang đứng trước mối đe dọa lớn nếu các nước giàu có như Đức và Hà Lan không chứng tỏ sự đồng lòng cùng các quốc gia bị ảnh hưởng nặng nền bởi Covid-19 ở Nam Âu. Cụ thể nhất là thông qua các khoản viện trợ tài chính (như mutualised debt), thứ mà các nhà chính sách Đức, Hà Lan rất ghét, thật khó thực hiện ý tưởng tiền thuế của hai nước này dùng để trả nợ cho Hy Lạp và Ý. Nếu EU không hỗ trợ nhau kịp thời, các phong trào dân túy sẽ tràn ngập Ý, Tây Ban Nha, cuối cùng là đến Pháp (populists). Năng lực của chính phủ trong việc điều phối nguồn lực tài chính nhằm tránh quá trình phá sản diện rộng, bảo vệ công ăn việc làm là tối quan trọng cho sinh mệnh chính trị của họ. Macron từng bị các đối thủ cánh trái và phải – bao gồm phong trào gilet jaunes (áo vàng) đả kích là tổng thống của người giàu, một cựu banker của gia tộc Rothschild muốn thúc đẩy thị trường tự do cao độ – một hình thức tư bản chủ nghĩa là làm giàu cho gia tộc này qua nhiều thế kỷ.
Covid-19 là cơ hội để nhân văn hóa chủ nghĩa tư bản: cần chấm dứt thế giời bị tài chính hóa cao độ, thúc đẩy các nỗ lực chống lại biến đổi khí hậu đồng thời củng cố chủ quyền kinh tế của châu Âu bằng cách đầu tư nội địa: xe điện, thuốc, thiết bị y tế thứ mà EU đã quá phụ thuộc Trung Quốc. Một thông điệp quan trọng của Macron: khi loài người có thế làm những thứ không thể tưởng tượng như chấm dứt hoạt động kinh tế trong vài tháng để làm chậm đại dịch, thì chúng ta hoàn toàn có thể đối diện bài toán tương tự với biến đổi khí hậu. Nhân loại đã hiểu: họ có thể đưa ra lựa chọn đau đớn đối với vấn đề cứu sống sinh mạng.
Cuối cùng, Marcon nhấn mạnh: “Tôi không bao giờ cố hình dung thứ gì ngoài khả năng mà luôn đặt bản thân trong bàn tay của số phận”
Bài phỏng vấn rất đáng xem của ông:
