IMPCT Coffee

Tình cờ đọc được bài viết tổng hợp về các Accelator lớn nhất trên thế giới (quỹ hỗ trợ tăng tốc cho các doanh nghiệp khởi nghiệp) mình mới phát hiện ra được một công ty khởi nghiệp trong ngành cà phê rất thú vị là IMPCT Coffee, một thương hiệu tiếp cận người dùng qua các gói cà phê phủ màu đèn neon tươi sáng, hạt bên trong có thể truy suất nguồn gốc và rang ở những không gian dùng chung (co-roasting space). Bề ngoài nó có vẻ cũng giống như bất cứ nhà kinh doanh cà phê cao cấp đương đại nào, nhưng khi đào sâu hơn, IMPCT Coffee là một thương hiệu có sứ mệnh xã hội: biến hạt cà phê thành phương tiện để gây vốn cho các khoản đầu tư hướng giáo dục cho các cộng đồng gắn kết “cà phê” tại nguồn. Vào năm 2015, Hult Prize Foundation và Clinton Global Initiative (Sáng kiến Toàn Cầu của quỹ Clinton – cựu tổng thống Hoa Kỳ) đã rót xuống 1 triệu $ cho sứ mệnh của IMPCT Coffee – Tổng Thống Clinton xem công ty này là một trong những công ty hàng đầu có thể thay đổi thế giới.

Thế giới cà phê đã thay đổi một cách tồi tệ hơn trong suốt bốn năm qua ở nhiều địa điểm trên thế giới (tất nhiên trong đó có Việt Nam), giá cả bấp bênh lao dốc đã đe dọa cuộc sống của nông dân trên toàn cầu. Không giống như nhiều doanh nghiệp cà phê có chút xu hướng phụng sự xã hội, khoản đầu tư chính yếu của IMPCT không phải vào cà phê mà là giáo dục sớm cho trẻ em. Về cơ bản, mô hình IMPCT đầu tư vào những ngôi trường thực sự do phụ nữ sỡ hữu và vận hành (bao gồm cơ sở vật chất, tài liệu giảng dạy, huấn luyện giáo viên, tiếp cận cộng đồng và chính quyền, chương trình hỗ trợ).

IMPCT sẽ rót vốn, tham gia với vai trò đối tác cũng như quản lý việc thực thi. Tới 2019, họ đã xây dựng và hỗ trợ cho 9 ngôi trường giáo dục “sớm” ở những cộng đồng nghèo khó và ở các đô thị ở Honduras, El Salvador, Guatemala và Nam Phi. Cụ thể hơn, 25% doanh thu của việc bán cà phê sẽ được trích ra để rót vào các dự án này qua một “mô hình đầu tư” cụ thể – những người vận hành ngôi trường có thể hoàn trả khoản tiền nay khi việc kinh doanh của họ tăng trưởng sau này. IMPCT đã tìm kiếm một mô hình thương mại mang ảnh hưởng tích cực tới cộng đồng: Từ việc áp dụng giao thương trực tiếp tại nguồn (direct trade), sản xuất theo mô hình hợp tác (các xưởng rang dùng chung), đầu tư thay vì đóng góp từ thiện (investing), xây dựng những ngôi trường cụ thể thay vì trăn trở về chuỗi cung ứng. Quả không hổ danh là alumni của quỹ Hult – một mô hình lèo lái các giá trị của chuỗi cung ứng cà phê theo cách tạo ra ảnh hưởng cao nhất cho cộng đồng tại nguồn. Một cam kết đòi hỏi một mô hình hoạt động cà phê phủ khắp năm châu – điều này phản ánh qua cấu trúc của ban sáng lập IMPCT bao gồm Scobbie đến từ Canada, Andres Escobar từ El Salvador, Juan Diego ở Honduras cùng An-nung Chen và Jessi Fu từ Đài Loan.

Hoạt động của IMPCT ở Hoa Kỳ tập trung vào việc phát triển mảng bán sỉ (wholesale). Các hạt cà phê của IMPCT được rang bởi các chuyên gia của Jen APodaca ở Khu Vùng Vịnh (Bay Area) tại xưởng rang dùng chung Pulley Collective (tiếc là mình chưa có dịp ghé thăm). Từ đây cà phê được bán trực tiếp đến khách hàng hoặc qua kênh trực tuyến hoặc qua các kênh bán sỉ. IMPCT có những khách hàng tập đoàn mà việc mua cà phê văn phòng của họ có thể xem là một phần của chương trình CSR (trách nhiệm xã hội doanh nghiệp) – một thỏa thuận cùng thắng win-win cho các bên. Cứ mỗi một pound bán sỉ từ IMPCT sẽ được chuyển hóa thành 10 giờ giáo dục cho các đối tác trường học.

IMPCT sát cánh cùng các thương lái và tổ chức sản xuất quan tâm sâu sắc việc phát triển cộng đồng cà phê tại nguồn. Cụ thể như việc bán các sản phẩm cà phê chế biến tự nhiên (khô) thương hiệu Ethiopia Oromia ở nông trang Abana của Michael Omran hay Guatemala Asproguate Collective (do nhà nhập khẩu Onyx Coffee ở Washington đưa về), hay các sản phẩm pha trộn (blend) của Nicaragua/Brazil do nhóm Fincas Mierisch sản xuất (vận hành bởi gia đình của Steve Mierisch đồng sở hữu của Pulley Collective). Một sự kết hợp tuyệt vời của hai bên, một thiện về sứ mệnh xã hội, một thiên về triết lý cà phê.

Phải đến bốn năm sau khi nhận vốn gieo mầm từ Hult (đầu mùa xuân 2019) IMPCT mới ra mắt chương trình bán sỉ và trực tiếp tới khách hàng ở Hoa Kỳ đồng thời gọi vốn thiên thần lần hai để hỗ trợ cho các hoạt động ở thị trường rộng lớn này. Mô hình kinh doanh của họ rất thu hút: tái đầu tư 25% doanh thu bán hàng vào các ngôi trường (do phụ nữ dẫn dắt) ở các cộng đồng tại nguồn cà phê (hoặc đô thị liên quan) – do đó cuối cùng sẽ có tổng cộng gần 50% giá trị bán hàng được trả về cho cộng đồng cà phê chăm chỉ qua những gì họ chi trả cho nông dân và các khoản tái đầu tư “giáo dục”. Một mô hình “thông minh” và “có chiều sâu” hoàn toàn có thể áp dụng cho nhiều loại hình nông sản khác – mình sẽ quan sát tiếp xem ở giai đoạn II – impact accelators hay quỹ nào sẽ nhảy vào tham gia.