Sự đa dạng

Denise Young Smith được xem là người phụ nữ da màu quyền lực nhất thung lũng Sillicon. Bà gia nhập Apple từ năm 1997 (trước cả Tim Cook), kinh qua nhiều vị trí chủ chốt ở bộ phận nhân sự đồng thời giữ vai trò quan trọng trong việc phát triển mảng bán lẻ phục vụ gần một triệu người mỗi ngày của đế chế này. Chỉ cách đó vài tháng, tổng giám đốc Tim Cook đã chỉ định bà lên làm phó giám đốc phụ trách mảng D&I (Inclusion & Diversity – Hòa nhập & Đa Dạng), một bộ phận vừa được Apple tạo ra nhằm mục đích thúc đẩy môi trường làm việc tôn vinh sự đa dạng, xây dựng văn hóa “hòa hợp” đồng thời quan trọng hơn cả là giữ chân nhân tài.

Bà là khách mời của Hội nghị One Young World 2017 tổ chức tại Bogota, Colombia với vai trò cố vấn (counselor) và tham gia phiên thảo luận với chủ đề đấu tranh chống bất công chủng tộc và sự đa dạng do phóng viên Aamna Mohdin (từ hãng thông tấn Quartz) điều phối cùng với nhà hoạt động xã hội DeRay Mckesson (Người ủng hộ phong trào Black Lives Matter) và Lord Michael Hastings (Trưởng bộ phận Trách nhiệm doanh nghiệp của KPMG). Một đề tài nóng mà #oyw đưa vào chương trình nghị sự vời lời dẫn đề cập đến các cuộc đụng độ bạo lực gần đây giữa những người ủng hộ quan điểm da trắng thượng đẳng và những người biểu tình chống phân biệt chủng tộc ở Charlottesville, Hoa Kỳ. Một xung đột điển hình phản ánh sự chia rẽ sâu sắc về vấn đề chủng tộc trong lòng nước Mỹ. Thông điệp của bà tại hội nghị đã khuấy động bão dư luận:

“Tôi phải nói điều này, phụ trách mảng D&I là một vai trò mới, nhưng nó cũng không hẳn như vậy. Tôi là một người phụ nữ da màu và tôi đã thực hiện các công việc tương tự như thế này từ rất lâu rồi. Tôi đã từng là người đầu tiên, tôi đã từng là người duy nhất khi tham gia với tư cách khách mời ở những sự kiện cấp cao như thế này. Nhiều người phụ nữ da màu khác – những người phụ nữ thành công, chuyên nghiệp, giỏi giang đều chia sẻ cùng tôi câu chuyện giống nhau về việc ở trong một căn phòng hay trong một cuộc họp mà ở đó mọi người thường nhầm lẫn chúng tôi với vai trò thư kí hay trợ lý chứ không phải là một người quản lý và những nhân viên ở dưới chúng tôi ba bậc là sếp.

Aamma, bạn hỏi tôi về công việc ở Apple, cụ thể hơn tôi sẽ tập trung vào ai. Thực ra tôi tập trung vào tất cả mọi người. Sự đa dạng thực ra là kinh nghiệm của mỗi cá nhân. Tôi có hơi không vừa ý khi tính đa dạng và khái niệm đa dạng được gắn với những người da màu, phụ nữ hay cộng đồng LGBT hay bất cứ cộng đồng nào khác bởi vì điều đó có nghĩa là họ và chúng ta sẽ luôn mang ý nghĩ phân biệt đó ở trong đầu.

Tôi thường chia sẻ với mọi người – Nếu có mười hai người đàn ông tóc vàng mắt xanh da trắng ở trong một căn phòng thì họ cũng đại diện cho sự đa dạng bởi vì họ sẽ mang đến cho chúng ta nhiều kinh nghiệm và góc nhìn khác nhau trong cuộc sống để đóng góp cho buổi thảo luận. Vấn đề ở đây là về tính đại diện và sự hòa trộn cùng việc đem tất cả những tiếng nói khác nhau vào trong phòng họp để cùng đóng góp cho kết quả chung. Vì vậy, tôi tập trung vào tất cả mọi người, tôi cũng tập trung vào sự kết nối bởi vì theo quan điểm của DeRay, chúng ta sẽ tạo ra sức mạnh chuyển hóa rất lớn nếu những người có nền tảng và lợi thế về tính đại diện chia sẻ câu chuyện về những người không có may mắn như vậy. Nếu chúng ta làm được điều đó, chiến thắng sẽ dành cho tất cả mọi người. Tôi tin đây là điều mà tất cả chúng ta đều hướng tới … cụ thể như việc những người đứng ra biểu tình chống lại những thứ mà chúng ta sợ hãi (như ở Charlottesville). Tôi tin chúng ta sẽ dành chiến thắng. Đây chính là điều mà tôi tập trung khi làm việc ở Apple.”

Nhiều người (cộng đồng mạng) đã chỉ trích nặng nề nhận định của bà về tính đa dạng đặc biệt là ví dụ về mười hai người đàn ông da trắng. Họ xem đây là cách hiểu hời hợt và sai lệch về “sự đa dạng”. Thung lũng Sillicon từ lâu đã nổi tiếng về sự phân biệt đối xử ngầm ẩn nơi mà người người da trắng và những gã đàn ông chiếm ưu thế, nhận định trên cho thấy rõ phần nào bà ủng hộ xu thế này. Dù rằng chả có gì sai khi bản thân Apple quyết định tuyển dụng dựa trên sự đa dạng về tư duy và sự đa dạng về kinh nghiệm nhưng đây liệu có phải lời biện hộ cho việc hạ thấp lợi thế của một môi trường làm việc đa dạng về sắc tộc và giới tính hay nặng nề hơn chống lại những nỗ lực của các phong trào đấu tranh dân sự về quyền của người da màu hay quyền của cộng đồng LGBTQ. Tỉ lệ nhân sự của Apple là một minh chứng rõ nét nhất với 9% da màu, 12% Mỹ La Tinh (Hispanic), 19% châu Á và tỷ lệ người da trắng chiếm đa số 53% – liệu công việc của Denise là giúp cải thiện những chỉ số trện ?

Đầu tháng 10/2017, trước nhiều áp lực, bà gửi một lá thư xin lỗi tới các đồng nghiệp của mình ở Apple về sự lựa chọn từ ngữ thiếu cẩn trọng trong bài phát biểu của mình ở Bogota.

“Các đồng nghiệp thân mến

Tôi luôn luôn tự hào vì được làm việc cho Apple, phần lớn là từ cam kết của chúng ta về việc xây dựng một văn hóa làm việc hòa hợp cho tất cả. Chúng ta cũng cam kết có một môi trường làm việc đa dạng nhất có thể và công việc của chúng tôi chưa bao giờ trở nên quan trọng  hơn như lúc này. Thực ra tôi đã dành hơn hai năm làm việc của mình tại Apple để nuôi dưỡng và thúc đẩy cơ hội cho phụ nữ, người da màu và những ai ít được quan tâm hay lắng nghe.

Tuần trước khi ghé Bogota dự hội nghị tôi đã đưa ra những bình luận xoay xung quanh cuộc thảo luận về nhiều yếu tố đóng góp cho sự đa dạng và hòa hợp. Tôi rất hối tiếc về những lựa chọn từ ngữ của mình. Tôi thực sự hiểu tại sao nhiều người lại bất bình với tôi đến như vậy. Những lời bình luận trên không thực sự phản ánh suy nghĩ của tôi về tính đa dạng và cách Apple nhìn về nó. Vì vậy, tôi thực sự xin lỗi.

Điều quan trọng hơn cả, tôi muốn đảm bảo với mọi người rằng quan điểm của Apple và sự quan tâm của chúng tôi đến việc cải thiện sự đa dạng sẽ không thay đổi. Chúng tôi hiểu rằng sự đa dạng phải bao gồm phụ nữ, người da màu, cộng đồng LGBTQ và tất cả các nhóm yếu thế khác. Đây là trung tâm trong công việc của chúng tôi nhằm tạo ra một môi trường hòa hợp cho tất cả.

Cam kết của chúng tôi ở Apple nhằm gia tăng sự đa dạng về giới và sắc tộc luôn luôn vững chắc như nó đã từng. Tôi tự hào về những tiến bộ mà chúng ta đạt được, nhưng phía trước vẫn còn nhiều việc cần làm. Tôi luôn bị hối thúc việc phải chia sẻ và học hỏi liên tục từ người khác về chủ đề này.

Thân mến

Desine ”